اگه تو یوتیوب فعال هستید حتما کلمه Fair use رو شنیدین. Fair use یا استفاده منصفانه که به شما اجازه میده تحت یک سری شرایط خاص از مطالب دارای کپی رایت دیگران استفاده کنید، بدون اینکه از صاحب اثر اجازه بگیرید. در این مورد خاص، یوتیوب ۴ شرط رو مد نظر قرار داده. تو این وبلاگ درباره فریوز در یوتیوب حرف می‌زنیم و ابهامات این موضوع رو در ایران برطرف می‌کنیم.
به طور خلاصه فریوز در یوتیوب یک اظهار قانونی‌ه که میگه: می‌تونید تحت شرایط خاصی بدون کسب اجازه از مالک کپی‌رایت، از مطالب محافظت شده او، مجدد استفاده کنید.
حالا کشورهای مختلف قوانین متفاوتی در مورد اینکه چه زمانی استفاده از مطالب بدون اجازه صاحب اون مجاز است، دارن. به عنوان مثال، در ایالات متحده، آثار تفسیری، انتقادی، پژوهشی و علمی، آموزشی یا گزارش خبری ممکن‌ه استفاده منصفانه در نظر گرفته بشه. برخی دیگر از کشورها مفهوم مشابهی به نام معامله منصفانه دارن که باز ممکن‌ه متفاوت عمل کنه. پس نتیجه می‌گیریم که کشورهای مختلف درباره این مسأله متفاوت و طبق قوانین خودشون عمل می‌کنن.
اجازه بدین همین ابتدا بگیم که در مورد فریوز در یوتیوب فقط و فقط دادگاه تصمیم می‌گیره. یعنی دادگاه‌ها (در کشورهای مختلف بسته به قوانین خودشون) با توجه به حقایق هر پرونده، موارد استفاده منصفانه رو بررسی می‌کنن و Fair use هیچ ارتباطی با خود ِ یوتیوب نداره! خب، در ایران کدوم دادگاه؟ 🤔 کدوم دادگاه در کشور موضوع استفاده منصفانه یوتیوب رو بررسی می‌کنه؟ تو این وبلاگ می‌خواهیم به جواب این سوال برسیم …
. چهار فاکتور مهم در Fair use یوتیوب
- مورد اول هدف و ماهیت استفاده منصفانه است. به این معنی که هدف شما از استفاده از محتوای دیگران چیه؟ آیا هدف تجاری داره یا برای اهداف آموزشی استفاده می‌کنید؟
دادگاه‌ها معمولاً روی این موضوع تمرکز می‌کنن که آیا استفاده از مطالب دارای کپی‌رایت، “قابل تغییر” هست یا خیر. این به این معنی است که آیا این استفاده عبارت یا معنای جدیدی رو به نسخه اصلی فیلم یا آهنگ اضافه می‌کنه یا اینکه صرفاً از نسخه اصلی کپی می‌کنه. ویدیوی شما هرگز نباید کپی اثر شخص دیگه‌ای باشه و باید محتوای جدیدی رو به اون اضافه کنید و البته اگه سعی دارید از محتوای تولیدی خود صرفا پول دربیارید به احتمال زیاد اخطار کپی‌رایت دریافت می‌کنید.
- استفاده از آثار واقعی بیشتر از استفاده از آثار صرفاً تخیلی فریوز در یوتیوب هست. از اونجایی که شخصیت‌های تخیلی معمولا ثبت کپی‌رایت دارن و نمی‌تونید بدون اجازه از صاحب اثر، از اونها استفاده کنید برای همین معمولا توصیه میشه از آثار و شخصیت‌های حقیقی و واقعی به جای آثار و شخصیت‌های تخیلی استفاده کنید تا کمتر در معرض خطر کپی‌رایت استرایک یا کپی‌رایت کلیم قرار بگیرید.
استفاده چند ثانیه‌ای از محتوای دیگران
- قرض گرفتن قطعات کوچیک از یک اثر اصلی به احتمال زیاد فریوز در یوتیوب تلقی میشه تا قرض گرفتن بخش های بزرگ. یعنی چی؟ یعنی برای استفاده از محتوای دیگران تایم خیلی کوتاهی رو انتخاب کنید و از انتخاب بخش عمده‌ای از یک محتوا برای استفاه در ویدیوی خود دوری کنید. اما یوتیوب گفته، اگه اون چیزی که از محتوای دیگران قرض گرفتین «قلب» اون کار محسوب بشه، گاهی اوقات حتی یه نمونه کوچیک هم ممکن‌ه در مقابل قانون استفاده منصفانه باشه. (یادتون باشه که یوتیوب اصلا نگفته اگه شما مثلا ۶ ثانیه از محتوای دیگران استفاده کنی، اون Fair use است و اشکالی نداره! همیشه در تولید محتوا برای یوتیوب این رو یادتان باشه که حتی، حتی استفاده ۲ ثانیه‌ای از محتوای دیگران، خطر کپی‌رایت استرایک از جانب صاحب محتوا رو داره.)
- و فاکتور آخر این که استفاده شما از محتوای دارای کپی‌رایت دیگران، نباید به درآمد و سود صاحب اصلی اثر لطمه بزنه. اگه این اتفاق بیفته کمتر احتمال داره که Fair use تلقی بشه.
ویدیوی زیر رو با فیلترشکن روشن ببینید:
. سیستم Content ID یوتیوب نمی‌تونه Fair use (استفاده منصفانه) رو تشخیص بده
خیلی از دوستان یوتیوبر در ایران به ما میگن که من محتوایی استفاده کردم که شامل Fair use هست و منصفانه استفاده شده پس چرا یوتیوب کپی‌رایت کلیم گرفته؟ توجه داشته باشید که سیستم Content ID یوتیوب نمی‌تونه Fair use رو تشخیص بده، استفاده منصفانه رو فقط دادگاه تشخیص میده. یوتیوب معمولا درخواست‌های زیادی برای حذف ویدیوهایی دریافت می‌کنه که مالکان محتوا ادعا می‌کنن، محتوای محافظت‌شده شون کپی شده. گاهی اوقات این درخواست‌ها دقیقا ویدیوهایی رو هدف قرار میده که نمونه‌های واضحی از قانون استفاده منصفانه هستن. در این موارد دادگاه‌ها و خود یوتیوب گفته که مالکان کپی‌رایت باید قبل از ارسال اخطاریه حذف ویدیو، قانون فریوز در یوتیوب رو هم در نظر بگیرن.
. چگونه Fair use رو در تولید ویدیوهای خود در نظر بگیریم؟
با تمام این تفاسیر، اگه ویدیوی شما کپی رایت استرایک دریافت کرده باشه، در صورتی که چهار شرط بالا رو رعایت کرده باشید؛ می‌تونید به یوتیوب شکایت خودتون رو ارسال کنید تا بررسی بشه. اما در نظر بگیرید که اگه برای این منظور شکایت ارسال کنید، یوتیوب اون رو به دادگاه ارجاع میده و میگه اگه دادگاه اجازه داد که این شامل Fair use استفاده منصفانه هست، اون وقت من استرایک رو برمی‌دارم. برای این کار شما باید به دادگاه برید. خب کدام دادگاه؟ در ایران که خودِ یوتیوب فیلتر هست کدوم دادگاه این امر رو بررسی می‌کنه؟ پس باید به دادگاهی در کشوری دیگه برید و از طرف دیگه، باید تمام هزینه‌های این کار رو هم مد نظر داشته باشید.
…
بیشتر بخوانید:
کامیونیتی استرایک چیست و چه تفاوتی با کپی رایت استرایک دارد؟
